Таомни ташламанг: 10 маслаҳат

• 

Подробности

Бўлим: Бекажон

Чиққан санаси: 29 Декабрь 2016

(Нашр қилинган санаси)

Мусулмоннинг овқатланиши ўзига хос хусусиятларга эга. Бизларни “вегетериан - гўштхўр” дейиш мумкин: халол (ислом томонидн рухсат берилган таомлар) бўлмаганда, биз вегетерианликни тажрибадан ўтказамиз. Аксар ҳолларда мусулмонлар таомни ўзлари етиштирмасдан (аслида, синаб кўрилса – бу жуда мароқли ва фойдали), озиқ – овқат дўконларидан сотиб олишади. Хуллас, экологик онг соҳиблари ҳақиқатда кўп ҳолларда ўзлари ва оила аъзолари учун сабзавот ва кўкатларни ўзлари ўстиришади – бу ишнинг ҳеч қандай сирли жиҳати йўқ ва бу ўз ҳаёт тарзини яхшилашнинг самарали усулидир.

Мусулмонлар Аллоҳ Таоло бу планетани ўзаро монандликда, тенгликда яратганига, барча истиқомат қилувчилар учун етарли ресурслар билан таъминлаганига ишонишади. У Ерга ғамхўрлик қилишни инсон зиммасига юклаган, мисол учун ўзи учун емиш топиш. Шундай экан ҳаттоки таом ҳам бизга Ўзининг изни ила берилган, демак, уни истеъмол қилишда меъёрга амал қилиш керак.

Меъёр – бу айнан замонавий истеъмолчилик жамиятида инсон учун етишмайдиган нарсадир. Биз ўз ошқозонимизга жойлаштираётган нарса ҳақида билиш учун ёрлиқни тўлиқ ўқимаймиз; уйда таом тайёрлаш ўрнига, жуда ҳам тез – тез тайёр таомларни буюртма қиламиз.

WRAP (Чиқинди ва ресурсларга доир ҳаракат дастури) ташкилотининг маълумотига қараганда, 2012 йилда британиялик истеъмолчилар 19% озиқ – овқат маҳсулотларини ташлаб юборишган. Бу 2007 йилдагига нисбатан яхшироқ ҳолат, бу кўрсаткич ўша пайтда 22 % ни ташкил қилган, лекин бу барибир жуда ҳам кўп. Ҳар қандай ҳолатда ҳам ўз устимизда ишлаш ва таомга нисбатан онгимизни ошириш бўйича меҳнат қилишимиз фойдадан ҳоли эмас.

Кўпчиликнинг ўзлари учун органик маҳсулотларни сотиб олиш имкони йўқ, шунинг учун бундай имконияти борлар, уларнинг ташланишига йўл қўймасликлари лозим. Бекорга Қуръонда мусулмонларга эслатиб ўтилмайди: “...Мевалаган пайтида унинг мевасидан енглар ва йиғим-терим кунида ҳаққини беринглар. Ва исроф қилманглар. Албатта, У исроф қилгувчиларни севмас” (Анъмо сураси, 141)

Мўтадил бўлиш ва шунчаки сарф қилмасликда қуйидаги учта принципга асосланган амалий режа ёрдам беради: камроқ еймиз, қайта ишлаймиз, такрор фойдаланамиз.

 Ҳаракатлар режаси 

Миқдоридан қатъий назар имкониятга қараб, ҳатто амал қилиш муддати тугаса ҳам озиқ – овқатларни ташламасликни қоида қилиб олинг. Агарда булар иссиқлик ишловидан ўтмаган озиқ – овқат маҳсулотлари бўлса, уларни компост (чиритиб тайёрланадиган органик ўғит) уюмига ташлаш мумкин. Қотган нон, қолиб кетган ёнғоқлар ва ёрмалар билан қушларни озиқлантириш мумкин.

Фақат бугун ёки яқин кунларда истеъмол қилинадиган нарсаларни сотиб олинг, бюджет доирасидан четга чиқиб кетманг.

Порцияни (миқдорни) камайтиринг. Хадисга кўра, ошқозоннинг учдан бирини таом, учдан бирини суюқлик билан тўлдириш лозим, қолган учдан бир қисмини бўш қолдириш керак, акс ҳолда кўп овқатланишдан кейин нафақат ҳаракат қилиш, балки нафас олиш ҳам қийинлашади! Ейилмай қолган қисмини эса кейинги сафарга қолдиринг.

Ҳаттоки чиқиндилардан ҳам фойдаланса бўлади! Идишларда қолган сувни тўкиб юборманг – гулларни суғоринг. Маҳсулотларни сақлашда бир марталик пленкадан фойдаланмасликка ҳаракат қилинг, бунинг учун яхши ёпиладиган контейнер(идиш)лардан фойдаланинг. Ичимликлардан қолган бутилкаларни қайта ишлатинг.

Табиатга ғамхўрлик қилинг, электр энергиясини асранг. Стол атрофига оила аъзоларингиз ёки дўстларингиз билан ўтиришга ҳаракат қилинг. Катта компания учун таом тайёрлар эканмиз, ҳар бир киши учун алоҳида овқат пиширгандан кўра ошхона жиҳозларидан камроқ фойдаланамиз, демак энергияни ҳам кам сарфлаймиз.

Компост уюми ҳосил қилинг: бунинг учун пўчоқ, қобиқ, тухум пўсти ва чувалчанглар кифоя!

Мунтазам равишда консерваланган маҳсулотлар ва янги меваларни эҳсон қилиб туринг. Саҳоватнинг мўжизаси шундаки, биз зарар кўрмаймиз, балки бошқаларга ёрдам берамиз.

Озиқ – овқат йиғиш акцияларида иштирок этинг. Рамазонда рўза тутинг, номусулмонлар Олий рўзани тутишлари мумкин – бу билан улар нафақат дин амрларини бажарган бўладилар, балки таом имтеъмол қилишга доир гўзал экологик анъаналарни ҳам амалга оширган бўладилар.

Маҳсулотларга интернет орқали буюртма беришдан оқилона фойдаланинг ва тайёр таомлар буюртмасидан воз кечинг. Ва мана шу ерда – охирги, энг муҳим лаҳза: уй таомларини кўпроқ истеъмол қилинг!

 Манба: Muslim Village

Шахноза Олимбой қизи тайёрлади