...Гўзаллик — омаднинг ярми

• 

Подробности

Бўлим: Саломатлик

Чиққан санаси: 31 Март 2013

(Нашр қилинган санаси)

ёхуд парфюмериядаги саломатлик кушандалари

ХХ асрнинг мода асосчиларидан бири, француз дизайнери ва тадбиркори Габриель Шанель “Аёл кишидаги гўзаллик — ОМАДнинг ярми. Атир либос кабидир, ундан фойдалана билмаган аёлларнинг келажаги йўқ” деганди. Шу боисми, ҳозирда ҳам косметика ва парфюмерия воситаларининг бозори чаққон. Аммо, ташқи гўзаллик учун хизмат қилувчи бу воситаларнинг таркибида кимёвий моддалар жуда катта миқдорни ташкил қилишини ҳамма ҳам билмаса керак...
Биласизми?
Дастлаб мода сўзи Францияда пайдо бўлган бўлса-да, аслида келиб чиқиши лотинча — ўлчов, кўриниш, усул, қоида, қолип, кўрсатма маъносини англатади.

СТАТИСТИКА

Маълумотларга кўра, канцероген (саратон келтириб чиқарувчи) модда бўлган бензапиреннинг 45 фоизи сигарета, 36 фоизи автомобиллардан чиқадиган газлардан, 16 фоизи парфюмерия, косметика ва бошқа тозаловчи маиший воситалар, ксерокопия ёки принтер кукуни ҳамда ҳашоратларга қарши моддалар, 3 фоизи саноатнинг ишлаб чиқариш тармоқлари орқали танамизга кириб, соғлиғимизга жиддий хавф туғдиради.
Уй шароитида барча воситалардан ажраладиган бензапиреннинг кунлик ўртача миқдори 110 нанограммга (учта сигарета таркибидаги миқдорга) тенг.
Косметика саноатида ишлатиладиган моддаларнинг 95 фоизи нефтдан олинади.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, аёл киши косметика воситаларидан фойдаланиши натижасида йил бўйи организмига 2 килодан зиёд кимёвий моддалар сингиб кетар экан. Айни пайтда косметика саноатида қўлланиладиган 70 мингга яқин моддаларнинг атиги 3 минги Европада расман тан олинган.

ТИББИЙ ХУЛОСА

Канцероген ва нейротоксик хусусиятларга эга косметик воситалар туғма нуқсон ва асаб тизими касалликларини келтириб чиқариши мумкин. Маркази АҚШда жойлашган озиқ-овқат ва дориларни назорат қилиш билан шуғулланувчи ташкилот (FDA - Food and Drug Administration) маълумотига кўра, пардоз-андозда ишлатиладиган 138 та ва бошқа спрейли атир (дезодорантлар) саноатида қўлланиладиган 20 та модданинг зарарли хусусияти бор.
Бироқ бу моддаларнинг инсон умри давомида зарарсизлик чегараси ҳақида ҳозирча аниқ бир хулосага келинмаган.
Ҳаётимизнинг ҳар жабҳасига кириб борган, кўплаб зарарли кимёвий моддалардан ваҳимага тушмаслик мумкин эмас, албатта. Ҳозирда, бу моддаларнинг белгиланган меъёрларини аниқлаш ва соғлиққа зарарли деб топилган миқдордан ошмаслиги учун профилактик чораларни ишлаб чиқиш борасида изланишлар ҳам олиб борилмоқда.

Ноқонуний “гўзаллик” учун кураш

Республикамиз божхоначилари ва бошқа ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралар вакиллари билан ҳамкорликда 2011 йилда аниқланган 894 та қонунбузарлик ҳолатларида қиймати салкам 2,3 млрд. сўмлик, жорий йилнинг дастлабки чорагида эса 173 та ҳолатда қиймати 1 млрд. сўмдан ортиқ косметика ва парфюмерия воситаларининг ноқонуний олиб ўтилишига чек қўйилган.

Ён дафтарчангизга...

Атир – (Parfum) таркибида 15-20 фоиз ҳид концентрати ва 90 фоиз тоза спирт бўлади. Шу боис парфюмерия воситаларининг орасида атир энг узоқ сақланувчи ифор ҳисобланиб, унинг нархи юқори баҳоланади. Аксарият атирлар кичик (7 ёки 15 мл.) идишларда ишлаб чиқарилади.
Атир суви – (Eau de Parfum) харидоргирлиги билан машҳур парфюмерия воситаси ҳисобланади. Унинг таркиби 15-20 фоиз ҳидли мойлар (эфир мойи), 12-13 фоиз ҳид концентрати ҳамда 90 фоиз спиртдан иборат.
Одеколон - (Eau de Cologne) бугунги кунда асосан эркаклар учун ишлаб чиқарилмоқда. Одеколон таркибида 3-5 фоиз ҳид концентрати ҳамда 70-80 фоиз спирт бўлади.
Дезодорант - гигиена воситаси ҳисоблансада, аксарият фойдаланувчилар унинг ҳидига қараб харид қиладилар.

Аёллар учун маслаҳат

Мутахассислар томонидан жазирама ёзда лимон, ялпиз, грейп-фрут ҳидли атирлар, куз ва қишнинг совуқ кунларида корица, шоколад, ванил каби илиқ ҳидли атирлар, баҳорда эса ширин гуллар ҳидини эслатувчи атирлар (ясмин гули, атиргул ҳидли) тавсия этилади.

Сифати қандай аниқланади?

Энг аввало, харид қилишда парфюмерия воситаларининг қадоғидаги ёзувлар ва рангларнинг тиниқлиги ҳамда тўғри ёзилганлигига эътибор беринг. Тўғри, аслида булар ҳам маҳсулотнинг 100 фоиз сифатли эканини билдирмайди, албатта. Аммо аксарият сохталаштирилган атирлар қадоғидаги ёзувларда хатоларнинг бўлиш эҳтимоли юқори. Масалан, «Climat» — «Clema», «Cool Water» — «Cool Winter», «Kenzo» — «Genzo»… Унутманг, асл атирлар қадоғида «parfum» деб ёзилади. Аксарият сохталарида эса «parfume». Шунингдек, ишлаб чиқарилган давлат номининг ёзилиши ҳам аҳамиятли. Масалан, «France». Қалбаки маҳсулотларда «Made in France» ёзувини учратишингиз мумкин.
Аслида сифатли атир ифори аста-секин «очилиб» боради. Яъни унинг ифори вақт ўтган сари ўзининг янги қирраларини намоён этади. Сохта (анча қиммат бўлса ҳам) атирларда эса бундай хусусият йўқ.

Штрих-кодлар

Буюк Британиянинг штрих коди 50, Германияники 400-440, Испанияники 84, Италияники 80-83, Францияники 30-37, Канаданики 00-09.
Унутманг, штрих-коднинг пастки тарафида маҳсулотни билдирувчи рақамлар ёки сонлар берилади ва айнан ушбу ёзув атир идишида ҳам бўлиши лозим.

ПАРФЮМЕРИЯ ТАРИХИДАН

Эрамиздан аввалги 1479 йилда Мисрни бошқарган, ягона аёл-фараон Хатшепсут одеколонга ўхшаган суюқликдан фойдаланган. Олимларнинг фикрича, суюқлик таркибида спирт, бергамот ва ладан бўлган.
Англиянинг биринчи одеколонларидан бири, устара, сурткич чўтка, совун ва одеколондан иборат бўлган эркакларнинг сафар наборидаги одеколон ҳисобланади. Ҳозир камчилик бу набордан фойдаланади, лекин унинг номи тез-тез ишлатилади: бу машҳур “жентельменлар набори” эди.
Одеколон “Шипр” – Кипр ороли номининг французча талаффузи.

БИЛАСИЗМИ?

1921 йилда таниқли «Chanel №5» атири пайдо бўлди. Муаллифлик ҳуқуқи рус парфюмери Эрнесту Бога тегишли. Унгача аёллар атири мураккаб ифорга эга бўлмай, бир хилдаги гул ҳидидан таркиб топганди. Шанель ягона гулнинг ҳидини такрорламайдиган, синтезлаштирилган парфюм ишлаб чиқиш ғоясини илгари суради. Уни атирлар жойлаштириладиган анъанавий колбасимон идишга эмас, улуғвор тўртбурчак шишага қуйишни ҳам Коко Шанель ўйлаб топган. Ҳозирда жуда катта нархига қарамай (1 флакон атир 1850 доллар) ҳар 30 сонияда дунёда бир флакон ушбу афсонавий атир сотилади.
Time журнали ҳисоботига кўра, вафоти чоғида Шанель яратган мода империясининг йиллик фойдаси 160 миллион долларга тенглашарди.

ДУНЁДАГИ ЭНГ ҚИММАТ АТИРЛАР

Jar Parfums Bolt of Lightning — жуда камёб, ҳақиқатан ҳам уникал, жуда барқарор ҳидга эга бўлиб, терига сингиб, бир неча кун давомида сақланиб туради. Айниқса, ёз учун энг идеал даражадаги атир бўлиб, унинг нархи 765 долларни ташкил қилади.
Hermes дан 24 Fauborg — номи афсонавий, доим 10 та дунёдаги энг қиммат атирлар эгаси Hermes уйи манзили билан боғлиқ. Хушбуй ис таркибига апельсин дарахти, ирис, атиргул ва бошқа гуллар мотивлари киради. Атир чегаралланган ҳажмда чиқарилган бўлиб, унинг бир флакони 1500 доллар. St.Louis компанияси томонидан чиқарилган атир флакон тоза хрустальдан ясалган.
Baccarats Les Larmes Sacress de Thebe — жудаям кам учрайдиган атир тури бўлиб, уни топиш ва сотиб олиш жуда мушкул. Хушбуй ис таркибига мирра ва ладан киради. Атир флакони пирамида шаклида баккара хрусталидан ясалган. Нархи 1700 доллар.
Clive Christian’s Imperial Majesty — Гиннесслар китобига энг қимматбаҳо атир сифатида киритилган. Ушбу атирнинг бир флакони 215000 долларни ташкил этади! Атиги 10 дона флаконда чиқарилган бўлиб, улар тилла чамбаракли ва 5 каратли бриллиант билан безатилган. Imperial Magesty хушбуй иси 200 хил компонентлардан ташкил топган.

Сарвар Сафаров тайёрлади