Келиннинг маоши. Унда кимнинг ҳақи бор?

• 

Подробности

Бўлим: Долзарб мавзу

Чиққан санаси: 02 Апрель 2013

(Нашр қилинган санаси)

“Келиннинг ойлик маоши, топган пули албатта ўзиники бўлади-да”, дейишингиз мумкин. Аслини олганда ҳам шундай. Келиннинг пешона териб билан ишлаб топган пули ўзига тегишли бўлади. Ва умаблағга бировнинг дахл қилиши, эр, қайнона-қайнота ва ҳаттоки қайноғаю қайнсингилларнинг таъма қилиши ақлсизлик ва оиланинг янги аъзосига ҳаддан ортиқ зулм қилиш, паст назар билан қараш баробарида унинг ишлаб топган пулига, маошига эгалик қилиш ва ҳатто тап тортмай келиннинг топган пулини, маошини тийин-тийинигача тортиб олиш ҳоллари ҳам учраб турибди.
Бугунги мунозара шу мавзуда.
Хуршидахон, ўқитувчи: - Келиннинг пули кимда туриши керак?.. Албатта ўзида! Масалан, бизнинг оиламизда шундай. Яъни, маошимни қайнонам сўрамайдилар. Биринчидан, мен ўқишни битириб, ҳаттоки контракт асосида масгистратура таҳсилини адо этиб, сўнгра турмушга чиққанман. Демак, келинлик уйимга ишлайдиган, пул топадиган бўлиб келганман. Хўш, нима учун минг бир машаққат билан топган пулимни қайнонамга беришим керак экан? Ўзимни яхши кўрсатиш учун бугун ойлигимни берсаму, эртага қайнота-қайнотам: “Энди рўзғорларинг бўлак, уй-жой қилиб чиқинглар, укангизни уйлантираман” дейишса, бизнинг ҳеч вақоимиз йўқ, деб мўлтираб ўтираверамизми? Мен ҳар ойлик маошимни тўплаяпман, хўжайиним эса уйдагиларга ойлигини бериб турибди. Менимча, келиндан пул таъма қилиш тўғри эмас.
Севарахон, уй бекаси: - Қўшнимнинг келини чевар. Чевар бўлгандаям қўли гул чевар. Шу келинчак денг рангпаргина, маъюсгина юради. Болалари ҳам озғин, нимжонгина гўдаклар. Эри ҳеч қаерда ишламайди. Оиланинг ягона боқувчиси- шу келинчак. Уйи ҳар куни мижозлар билан гавжум бўлса-да, негадир ўзининг кийиниши бир аҳволда. Бошқа чеварларга ўхшаб янги чиққан матолардан бежирим кўйлаклар тикиб киймайди, уй-жойи ҳам ҳавас қилгулик эмас. Яқинда эшитсам, унинг қайнонаси келиннинг тикувчилик қилиб топадиган пулини битталаб санаб олар экан, бояқиш ҳатто рўзғорига ҳам қайнонасидан сўроқсиз бир сўм ишлатолмас экан. Ўша қайнонадан нафратланиб кетдим. Инсофсизлик ҳам эви билан-да! Нима эмиш,келинчакнинг уйланмаган қайнисига тўй қилиш кеак экан. Бу қанақа бедодлик?! Ишламай, уйда чўзилиб ётган эрини боққани етмагандай, қайнона-қайнотасини таъминлагани. Сўлоқмондай қайнисининг тўйига деб пул топаётгани энди ортиқча! Бировнинг боласига бунчалик зулм ўтказиш қайси ўлчовларга сиғади?..
Нишон ота, фахрий ўқитувчи: - Рўзғордаги барака аввало аҳиллик ва бирдамликда. Хонадон аъзоларининг топган- тутгани ўртада баҳам кўрилса, кимнинг қандай эҳтиёжи, қандай кам-кўсти бўлса, навбати билан битказиш ҳам оқилона тадбир. Аммо рўзғори алоҳида бўлган келиннинг пулига кўз тикиш... номардлик. Ҳамиятсизлик, ориятсизлик!..
Моҳира ая, пенсионер: - Ҳар қандай шароит ва вазиятда ҳам келиннинг пулига кўз тикишни, келиннинг пулини тортиб олишни оқламайман. Аммо келинчакнинг ўзи мен ҳам шу оила аъзоси бўлди, бу ер мени чин уйим, энди қайнона-қайнотам, турмуш ўртоғимнинг қабатига кириб, рўзғорнинг кам-кўстига қарашиб юборай, шу оила тўкин ва фаровон яшаса- менинг ҳам саодтаим, деб ойлигидан ёки ҳунари ортидан топган маблағидан ўзи илиниб турса, унинг ёмон жойи йўқ.
Мадина, журналист: - Раҳматли турмуш ўртоғим билан севишиб-синашиб юриб, турмуш қургандик. Қайнотамнинг хусусий газетаси бўлиб, унашилганимиздан кейиноқ дарҳол мени ўзи раҳбарлик қилаётган таҳририятга ишга қабул қилганди. Беш ойча менинг номимга маош олинган. Тўйдан кейин бир ҳафталар ўтиб иш бошладим. Ўзимча ота-онам мени тўрт йил онтаркт асосида ўқитишда, ўқиб юрган кезларим уларга ҳаттоки бирорта дастрўмол ҳам совға қилолмаганман, маошимни олсам икковларига бирор нарса совға қиламан деб, бир ой шаҳд билан ишладим. Маош бериладиган куни бош ҳисобчи олдимга “шап” этиб ведомостни ташлади-да, “Мана бу ерига имзо қўйинг, кеча соат еттиларда банкдан пул олиб чиққандим. Қайнонангиз ишхонада эканлар, маошингизни олиб кетдилар” дедилар. Ахир, у менинг маошим эдику! Бу маош учун бир ой ишлаганман-ку! Ўзимдан бир оғиз сўраш йўқ... Уйга борсам на қайнотам, на қайнонам маош масаласида “миқ” этишмади. Туни билан йиғлаб чиқдим, раҳматли хўжайиним кўнглимни кўтариб қўярдилар. У киши ҳам оталарининг газетасида ишлардилар, лекин ойликлари қўлларига тегмасди. Хуллас, туғруқ таътилига чиққунимча шу ҳол такрорланаверди. Бу орада эрим бошқа ишга ўтдилару ҳартугул маошларини (яширинча бўлса ҳам) ўзимизга сарфлайдиган бўлдилар. Туғруқ таътили ҳақимни ҳам қайнонам олган эканлар, чидолмадим. Кўз ёшимни тиёлмай, у пулга ўзимга зарур нарсалар олмоқчилигимни айтганимда, қайнонам итга суяк ташлагандек, олдимга бир сиқим пулни отиб юборгандилар...
Ундан кейин ҳам фақат ишлаган ойлигимни қайнонам қўлимдан юлиб олар, эрим бояқиш бўлса қанча маош олишини онасига билдирмай, камроқ берарди. Рўзғоримиз алоҳида бўлиб, ўз кунимизни ўзимиз кўришимиз шарт бўлиб қолганида эса, турмуш ўртоғимдан ажраб қолдим. Болаларимни оёққа турғазиш, уларни отаси борлардан камм қилмай ўстириш учун ўзимни ўтга-чўққа уриб меҳнат қиляпман. Агар ўша кезларда эрим иккимизнинг пулимизга қайнота-қайнонам хўжайинлик қилмаганда, ҳозиргача рўзғор учун керак бўлган шарт-шароитларни яратиб олган бўлармидик...
Келиннинг ойлигини тортиб оладиган қайноналардан нафратланаман...
Шаҳнозахон, ўқитувчи: - Қайнонам мендан ҳеч қачон маошимни сўрамаганлар. Лекин онажоним узатилаётганимда: “Болагинам, тинч, хотиржам, саодатли яшайман десанг, маошингни шундайлигича қайнонангга бер. У ҳам она. Сени келин эмас, қиз деб унга беряпман. Фарзандининг топган пулида онанинг ҳам ҳаққи бор! Фарзанд мол-дунёси билан бирга ота-онаникидир” деб қулоғимга қуйган эдилар. Кенжа келинман, уй жойимиз тайин, рўзғоримиз бут. Пулим қайнонамда турди нима-ю, менда турди нима? Келиннинг рўзғорга пул беришини фақат  яхшиликка деб ўйлайман.
Чиндан ҳам, ҳар нарсанинг хуш-нохуш томони бор. Икки ёшнинг топган-тутганини назоратга олиб, пешона тери билан топган маблағини беҳудага эмас, келажагига асқотадиган нарсаларга сарф этишига бош бўлиш яхши. Лекин, келиннинг пулига буткул хўжайин бўлиб олиб, унинг сарфу-харажатлари, кам-кўстлари билан қизиқмаслик инсофдан эмас. Балки бу масалада сизда ўзгача мулоҳазалар бордир, муҳтарам юртдош?

Умида Азиз тайёрлади.